ΒΙΟΛΟΓΙΚΑ ΤΡΟΦΙΜΑ:
ΠΡΟΣΤΑΤΕΥΟΥΝ ΤΗΝ ΦΥΣΗ ΚΑΙ ΤΟΝ ΑΝΘΡΩΠΟ
Χάρης Τσιώνης
Ιατρός Γαστρεντερολόγος
Νομαρχιακός Σύμβουλος
Η σχέση περιβάλλοντος και υγείας είναι γνωστή εδώ και πάρα πολλά χρόνια, με εμπειρικές παρατηρήσεις, αυτός όμως που για πρώτη φορά συστηματοποίησε τη σχέση υγείας ανθρώπου και περιβάλλοντος ήταν ο περίφημος γιατρός της αρχαιότητας, ο Ιπποκράτης. Ήταν ο πρώτος που έγραψε μια σημαντική πραγματεία, όπως θα την ξέρετε, “περί αέρων, υδάτων, τόπων”, για τον αέρα δηλαδή, το νερό και το έδαφος και έγραψε επίσης και μια άλλη πραγματεία που δεν την ξέρουμε τόσο πολύ αν και είναι πάρα πολύ σημαντική, είναι μια πραγματεία “περί αρχαίης ιητρικής”, στην οποία αναφέρεται στην διατροφή του ανθρώπου και μάλιστα χαρακτηρίζει ότι γνωρίζει πάρα πολύ καλά τα πολλά φοβερά που μπορεί να προκαλέσει η κακή διατροφή.
Σήμερα ξέρουμε ότι τα βασικά στοιχεία του υγιεινού περιβάλλοντος είναι ο καθαρός αέρας, το καθαρό νερό, η επαρκής και υγιεινή διατροφή, η ήρεμη και ασφαλής κατοικία, και το σταθερό οικοσύστημα. Αυτά τα πέντε στοιχεία είναι τα βασικά στοιχεία του υγιεινού περιβάλλοντος. Αυτά τα στοιχεία τώρα κινδυνεύουν να ανατραπούν από διάφορους κινδύνους, ας τους ονομάσουμε περιβαλλοντικούς, οι οποίοι είναι: βιολογικοί κίνδυνοι όπως είναι τα μικρόβια που μπορεί να ενεδρεύουν στο νερό ή την τροφή, μικρόβια ιοί και άλλα βιολογικής φύσεως, οι χημικοί κίνδυνοι όπως οι ρύποι που υπάρχουν στον αέρα, στο νερό, τα απόβλητα, βαρέα μέταλλα, απορρυπαντικά, λιπάσματα, φάρμακα, βιοκτόνα,
Οι επιδράσεις αυτών των κινδύνων μπορεί να είναι τοξικές, να προκαλούν νοσήματα, να είναι οξείες, να είναι χρόνιες, μπορεί οι βλάβες που προκαλούν να μην μπορούν να αντιστραφούν, είναι πάρα πολλών ειδών όπως καταλαβαίνετε.
Επίσης έχει μεγάλη σημασία, όταν μιλάμε για ουσίες που μπορούν να προκαλέσουν ζημιές στην υγεία, και το πως οι ουσίες αυτές μεταβολίζονται μέσα στον οργανισμό μας. Γιατί μια ουσία μπορεί ο οργανισμός να μην μπορεί να την αποβάλει αμέσως, να αθροίζεται, Έχει μεγάλη σημασία να ξέρουμε αν η ουσία αθροίζεται στον οργανισμό, και βέβαια αν μεταβολίζεται και μας δίνει προϊόντα που και αυτά με τη σειρά τους μπορεί να είναι επιβλαβή…
Επίσης πρέπει να θεωρούμε και το άτομο το ίδιο, δεν είναι όλοι το ίδιο ευάλωτοι, τα παιδιά είναι περισσότερο ευάλωτα σε άλλου τύπου κινδύνους από ότι οι ηλικιωμένοι, όπως επίσης τα άτομα με ενδεχόμενη γενετική επιβάρυνση
Και φυσικά σημασία έχει τέλος, σε κάποια στιγμή να δούμε και τα όρια. Λέμε ότι αυτή η ουσία δεν μπορεί στον αέρα, στην τροφή ή το νερό να ξεπερνάει ένα συγκεκριμένο όριο.
Να σας πω και κάτι άλλο τώρα, ότι τα όρια τα έχουμε για κάθε ουσία χωριστά. Η δική μου αντίληψη λοιπόν είναι η εξής: αν έχω δέκα ουσίες και οι δέκα είναι κάτω από τα όριά τους αλλά εγώ τις παίρνω και τις δέκα… θα έλεγα ότι υπάρχει μια συνέργια,…..
…….τις συνέργιες είναι καλό να τις λαμβάνουμε πάντοτε υπόψη μας, και να επιμένουμε τα όρια που επιβάλλονται να έχουν ένα όριο ασφάλειας, δηλαδή αν αποδείξω για μια ουσία ότι το όριο είναι τόσο, δεν πρέπει να επιτρέψω αυτή την τιμή αλλά να πάω πολύ χαμηλότερα για να έχω όριο ασφαλείας.
Να έρθω τώρα στο νερό. Ξέρετε καλά, είναι βασικό στοιχείο για την υγεία μας, υπάρχει όμως κίνδυνος να μολυνθεί, ευτυχώς για την χώρα μας, οι μολύνσεις του νερού τουλάχιστον από πλευράς βιολογικών κινδύνων δεν είναι μεγάλες, Σε μας τώρα οι κίνδυνοι είναι περισσότερο κίνδυνοι που προέρχονται από τοξικές ουσίες, είμαστε χώρα βιομηχανοποιημένη, χρησιμοποιούμε πάρα πολλά χημικά και όλα αυτά μπορούν να βρουν το δρόμο τους και να περάσουν στο νερό. Πρέπει λοιπόν να ΄χουμε το νου μας κυρίως στο νερό, και βέβαια αυτό σημαίνει ότι, δεν είναι μόνο το να μην έχει τοξικές ουσίες μέσα, πρέπει να έχει και τη σωστή σύνθεση. Μπορεί μια ουσία να μην είναι τοξική αλλά για τον οργανισμό, για τη λειτουργία π.χ των νεφρών να είναι βλαπτική, να έχει πάρα πολλά άλατα, ή χλωριούχα, να προκαλέσει νεφρολιθίαση.
Πρέπει λοιπόν το νερό να έχει και τη σωστή σύνθεση.
Τα λιπάσματα και τα φυτοφάρμακα έχουν κάνει ήδη αρκετή ζημιά στο χώμα που καλλιεργούμε ενώ «δηλητηριάζουν» τους καρπούς που παράγουμε και είναι καιρός να αλλάξουμε φιλοσοφία στον τρόπο παραγωγής των τροφίμων που οι ίδιοι εμείς στο τέλος – τέλος καταναλώνουμε.
Το ρητό «ότι δεν φαίνεται δεν σημαίνει ότι δεν υπάρχει» δυστυχώς ισχύει και στην παραγωγή των τροφίμων.
Έχουμε σκεφτεί ποτέ, σε μια μεγάλη παραλία που συγκεντρώνονται μερικές χιλιάδες κόσμου, το ενδεχόμενο (η σωστή παιδεία άλλωστε δεν είναι το φόρτε μας!!!) να ουρήσουν όλοι όσοι μπαίνουν στο νερό, έστω μια φορά; Το ενδεχόμενο αυτό δεν αποτρέπει κανέναν μας να μπούμε στο νερό και να κάνουμε τα μακροβούτια μας!!! Έχετε σκεφτεί τώρα ότι η ποσότητα των ούρων που μπορεί να έχει «ριχτεί» στο νερό είναι μερικές χιλιάδες λίτρα; Είναι βέβαιο ότι αν βλέπατε ένα βυτιοφόρο να αδειάζει, μέσα στην θάλασσα, που εσείς κολυμπάτε, μερικές χιλιάδες λίτρα ούρα, δεν θα μπαίνατε ξανά να κολυμπήσετε. Δυστυχώς για όλους εμάς έτσι ακριβώς συμβαίνει και με τα δηλητήρια που «ποτίζουμε» τους καρπούς που παράγουμε χρησιμοποιώντας αλόγιστα τα φυτοφάρμακα και τα λιπάσματα. Αν το αποτέλεσμα αυτής μας της πράξης ήταν ορατό είναι σίγουρο ότι δεν θα ξανατρώγαμε και πολλά από αυτά που παράγουμε με την λεγόμενη συμβατική καλλιέργεια!!!.
Η βιολογική καλλιέργεια, τώρα, είναι ένα οικολογικό σύστημα διαχείρισης του εδάφους και των φυτών που καλλιεργούνται σε αυτό. Η αρχή της βιολογικής καλλιέργειας βασίζεται σε ένα υγιές και πλούσιο έδαφος, στο οποίο μπορούμε να καλλιεργήσουμε υγιή φυτά ικανά να αντισταθούν σε ασθένειες και προσβολές από έντομα. Η βιολογική γεωργία αποκλείει τη χρήση τοξικών χημικών ουσιών.
Τα πλεονεκτήματα της βιολογικής καλλιέργειας είναι συνοπτικά τα κάτωθι:
- Αειφορία εδάφους:
Οι τεχνικές της βιολογικής καλλιέργειας στηρίζονται στο υγιές χώμα, που είναι αναγκαίο, για να είναι ένα φυτό υγιές. Το ζωντανό χώμα προμηθεύει, με θρεπτικά συστατικά, το φυτό, το οποίο στην συνέχεια θα δώσει καρπό πλούσιο σε χαρακτήρα, γεύση και άρωμα. Η απόδοση και χαμηλή παραγωγή του χωραφιού είναι σταθερή για κάθε χρόνο και είναι χαρακτηριστικό της ποιότητας του τελικού προϊόντος.
- Υδροφόρος ορίζοντας:
Δεν ρυπαίνετε ο υδροφόρος ορίζοντας( αφού δεν χρησιμοποιούνται)από χλωροϋδρογονάνθρακες, που περιέχονται στα εντομοκτόνα φυτοφάρμακα και από νιτρικά ιόντα που περιέχονται στα λιπάσματα. Τα πιο πάνω μπορούν να είναι υπεύθυνα για καρκινογένεση εφόσον το νερό αντληθεί και καταναλωθεί μέσο του δικτύου ύδρευσης.
- Προστασία της βιοποικιλότητας:
Στις βιολογικές καλλιέργειες επειδή όλα γίνονται με «πιο φυσικό» τρόπο, ζουν πιο πολλά είδη ζωυφίων, εντόμων και παραφυάδων, που δεν προκαλούν όμως βλάβη στην καλλιέργεια και την απόδοση των καλλιεργούμενων φυτών, πράγμα που οδηγεί σε μεγαλύτερη σταθερότητα του οικοσυστήματος.
- Καλύτερη φυσική επιλογή:
Το φυτό ερχόμενο σε επαφή με το τοπικό οικοσύστημα της καλλιέργειας αναπτύσσει καλύτερο αμυντικό σύστημα. Αν ένα άτομο το μεγαλώσουμε σε ένα αποστειρωμένο περιβάλλον (μέσα σε μια γυάλα!) δεν αναπτύσσει δική του άμυνα αφού δεν έρχεται σε επαφή με νοσογόνους παράγοντες (π.χ. μικρόβια), αν λοιπόν έρθει κάποια στιγμή σε επαφή με αυτούς τους παράγοντες πρέπει να το προστατεύουμε με φάρμακα αφού δεν έχει αναπτύξει το δικό του αμυντικό σύστημα. Το ίδιο συμβαίνει και με τα φυτά. Η συνεχής χρήση φυτοφαρμάκων απογυμνώνει το οικοσύστημα της καλλιέργειας από μικροοργανισμούς που θα έκαναν την καλλιέργειά μας ανθεκτική και με ικανό αμυντικό σύστημα, ώστε να δημιουργηθούν μέσα από την φυσική επιλογή πιο ανθεκτικά καλλιεργούμενα φυτά.
- Ποιότητα τροφίμου:
Μη έχοντας εντατικούς ρυθμούς καλλιέργειας δεν πιέζεται το φυτό να μεγαλώσει με πιο γρήγορο και λιγότερο φυσικό ρυθμό. Το φυτό ακολουθεί το δικό του φυσικό ρυθμό ανάπτυξης, με αποτέλεσμα ο παραγόμενος καρπός να έχει ανώτερες οργανοληπτικές ιδιότητες (να απορροφά δηλ. καλύτερα και σε ικανή ποσότητα ιχνοστοιχεία, βιταμίνες κ.ά). Το τελικό τρόφιμο έχει καλύτερη γεύση και άρωμα.
- Προστασία του καταναλωτή:
Δεν χρησιμοποιούνται συνθετικές ουσίες που θα μπορούσαν να έχουν παρενέργειες στον άνθρωπο.
Στα βιολογικά τρόφιμα δεν υπάρχουν υπολειμματικές ουσίες που εκτός από παρενέργειες στην υγεία, προκαλούν και αλλοίωση των γευστικών και αρωματικών χαρακτηριστικών των.
Τα βιολογικά τρόφιμα είναι απαλλαγμένα από οποιαδήποτε χημική ουσία (εντομοκτόνα, ζιζανιοκτόνα, λιπάσματα) που είναι επιβλαβή στον τελικό καταναλωτή.
Η φιλοσοφία και πρακτική της βιολογικής καλλιέργειας δίνει την πρωτοβουλία στη Φύση να κάνει το έργο της και βρίσκεται στον αντίποδα της πρακτικής που χρησιμοποιείται για την παραγωγή νεοφανών προϊόντων [«συμβατικών» και τελευταία Γενετικώς Τροποποιημένων (μεταλλαγμένων)].
Παρ’ όλα αυτά η διαμάχη των υπέρμαχων των μεταλλαγμένων και των πολέμιων έχει αρχίσει και είναι άνιση, χωρίς κανόνες, καθώς το θέμα των μεταλλαγμένων είναι μια κλασσική περίπτωση οικονομικής διείσδυσης που βασίζεται στην καταστροφή μιας υπάρχουσας δομής, για να μπορέσει να εδραιωθεί η κυριαρχία κάποιων προϊόντων και η εξάρτηση της τοπικής αγοράς από αυτούς που κατέχουν τις πατέντες τους.
Έχουμε συγκεκριμένα μια προσπάθεια σε παγκόσμια κλίμακα
α) να καταστραφούν παραδοσιακές αγροτικές δομές και η πλειοψηφία των αγροτών να υποδουλωθεί, μέσω συμβολαίων, στις εταιρείες που τους παρέχουν τους σπόρους των μεταλλαγμένων και μαζί με αυτούς υποχρεωτικά, τα δικά τους αγροχημικά και τις απαραίτητες ουσίες για τους σπόρους αυτούς.
β) είναι σχεδόν βέβαιο πως η ακόμη και σε πειραματικό στάδιο καλλιέργεια, παραγωγή ή εκτροφή μεταλλαγμένων φυτών ή ζώων θα οδηγήσει σε ανεξέλεγκτη διασπορά των εμφυτευμένων σ΄αυτά γονιδίων στο οικοσύστημα (παραδείγματα υπάρχουν πολλά). Οι επιπτώσεις θα είναι από σοβαρές ως τρομακτικές και κανένας δεν μπορεί να προβλέψει τις συνέπειες που θα έχουν στο περιβάλλον, οι οποίες εκτός των άλλων θα είναι και μη αναστρέψιμες. Παράλληλα τα σοβαρά προβλήματα που θα δημιουργηθούν στη γεωργία, λόγω ανισορροπίας του οικοσυστήματος, ανεξέλεγκτων «υπερζιζανίων» και εντόμων κ.α. θα εμποδίζουν το «αντίπαλο δέος», την άσκηση δηλ. συστημάτων γεωργίας ήπιων και φιλικών προς το περιβάλλον τα μόνα που μπορούν, για μας, να εγγυηθούν διατροφική ασφάλεια και υγεία στο μέλλον.
Οι υποστηρικτές των γενετικά τροποποιημένων οργανισμών εγείρουν μια σειρά επιχειρημάτων υπέρ των προϊόντων αυτών.
1. ΑΥΞΗΣΗ ΤΗΣ ΓΕΩΡΓΙΚΗΣ ΠΑΡΑΓΩΓΗΣ
2. ΜΕΙΩΜΕΝΗ ΧΡΗΣΗ ΖΙΖΑΝΙΟΚΤΟΝΩΝ
3. ΜΕΙΩΜΕΝΗ ΧΡΗΣΗ ΕΝΤΟΜΟΚΤΟΝΩΝ
4. ΜΕΙΩΣΗ ΤΗΣ ΔΙΑΒΡΩΣΗΣ ΤΟΥ ΕΔΑΦΟΥΣ – ΑΝΤΙΣΤΑΣΗ ΣΕ ΔΥΣΚΟΛΕΣ ΣΥΝΘΗΚΕΣ
5. ΓΕΝΕΤΙΚΗ ΡΥΠΑΝΣΗ – ΑΣΦΑΛΕΙΑ
6. ΕΞΑΛΕΙΨΗ ΠΕΙΝΑΣ – ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΕΣ ΕΠΙΠΤΩΣΕΙΣ
Για όλα αυτά όμως υπάρχει αντίλογος με επιστημονική τεκμηρίωση. (τις επόμενες εβδομάδες θα γίνει άλλη σχετική ημερίδα με εισηγητές έγκριτους επιστήμονες όλων των απόψεων).
Εγώ εδώ θα περιοριστώ σε ένα κυρίαρχο ζήτημα που αφορά την κοινωνία και είναι ότι τα προϊόντα γενετικών τροποποιήσεων ελέγχονται από ένα πολύ περιορισμένο αριθμό πολυεθνικών εταιρειών. Πιο συγκεκριμένα η βιομηχανία της αγρο-βιοτεχνολογίας έχει κυριαρχηθεί από τέσσερις γνωστές πολυεθνικές εταιρείες, τις Syngenta, Bayer-Aventis, Monsanto και DuPont. Για το 2001 αυτές οι εταιρείες είχαν συνολικό τζίρο από τα ΓΤ προϊόντα τους 3.75 δισεκατομμύρια δολάρια ενώ ο συνολικός τζίρος τους από τις πωλήσεις αγροχημικών προϊόντων ήταν 21.6 δισεκατομμύρια δολάρια.
Έξι εταιρείες που έχουν κυρίως τη βάση τους στις ΗΠΑ και στην Ευρώπη ελέγχούν το 98 τις εκατό της αγοράς των ΓΤ σπόρων και 70 τις εκατό της αγοράς των φυτοπροστατευτικών προϊόντων.
Άρα μάλλον για την πείνα των εταιρειών νοιάζονται και όχι των φτωχών της Ασίας ή της Αφρικής.
Ας σταματήσουμε για ένα δευτερόλεπτο τους φρενήρεις ρυθμούς της σύγχρονης ζωής και ας σκεφτούμε πως σε κάποια πράγματα (από την ωρίμανση ενός φρούτου ως την διατροφή μας) το «σπεύδε βραδέως» έχει ιδιαίτερη αξία!
Σήμερα τα βιολογικά προϊόντα αποτελούν έναν από τους πιο δυναμικούς κλάδους της βιομηχανίας τροφίμων, ο οποίος αναπτύχθηκε με ρυθμό 20% κατά τα τελευταία 10 χρόνια.
Τι γίνεται στον κόσμο:
Στις Η.Π.Α., το 2000, η αγορά των βιολογικών προϊόντων ήταν αξίας 6,6 δις δολαρίων (U.S.D.A. Economic research Service, 2000). Η αλματώδης ανάπτυξη της αγοράς των βιολογικών προϊόντων παρατηρήθηκε και στην Ιαπωνία, τη Μ. Βρετανία και άλλες χώρες της Ε.Ε.. Οι πωλήσεις αυτών των προϊόντων για το 2003 προβλέπονταν να φτάσουν σε παγκόσμιο επίπεδο τα 21,5 δις δολάρια (U.S.D.A. Foreign Agriculture Service, 2000). Στη Μ. Βρετανία, οι πωλήσεις των βιολογικών τροφίμων ως ποσοστό επί του συνόλου των πωλήσεων των τροφίμων αυξήθηκαν από 0,25% το 1994 σε 1,6% το 2002 (Τhe Economist, 2003).
Τι γίνεται στην Ελλάδα:
Στην Ελλάδα, οι καλλιεργούμενες με βιολογικές μεθόδους εκτάσεις ήταν 5.905 στρέμματα το 1993 ενώ το 2003 έγιναν 166.725 στρέμματα (Site της ΔΗΩ, 2004).
Τι γίνεται στις Σέρρες:
Οι βιοκαλλιεργητές του Ν. Σερρών έχουν αυξηθεί τα τελευταία χρόνια σε τέτοιο βαθμό που έχουν δημιουργήσει τον Σύλλογο Βιοκαλλιεργητών Ν. Σερρών ενώ παράγουν μια μεγάλη ποικιλία προϊόντων που καλύπτουν τις αυξανόμενες ανάγκες των καταναλωτών που προτιμούν βιολογικά τρόφιμα.
Η βιολογική καλλιέργεια με την ανάλογη υποστήριξη και προβολή μπορεί να δώσει εισόδημα σε νέους αγρότες που επενδύουν στην γη, ιδιαίτερα στον Ν. Σερρών, αφού διαθέτουμε τις γεωφυσικές και κλιματολογικές συνθήκες που είναι απαραίτητες για αυτή την παραγωγή και την οικογενειακής μορφής άσκηση της γεωργίας κατά τρόπο που συγκλίνει με τον βιολογικό τρόπο και είναι επιπλέον ένα πλεονέκτημα για άμεση προσαρμογή προς την βιοκαλλιέργεια. Την ίδια στιγμή υπάρχει δίπλα μας η πόλη της Θεσσαλονίκης με 1.000.000 κατοίκους που μπορούν να απορροφήσουν αυτά τα παραγόμενα βιολογικά προϊόντα..
Δυστυχώς όμως και σε αυτό τον τομέα ότι έγινε οφείλετε στην πρωτοβουλία και ρίσκο που πήραν, μόνοι τους, νέοι κυρίως αγρότες να «πειραματιστούν» στην αρχή και να συνεχίσουν μετά με πολλά εμπόδια ενάντια σε προκαταλήψεις και αδράνειες των μηχανισμών που έπρεπε να τους στηρίξουν.
Η Τοπική Αυτοδιοίκηση 1ου και 2ου βαθμού με τα θεσμικά της εργαλεία πρέπει να βοηθήσει, στην βελτίωση και διασφάλιση της αξιοπιστίας των βιολογικών προϊόντων στα μάτια των καταναλωτών. Για τον σκοπό αυτό, πρέπει, τουλάχιστον το εντεταλμένο προσωπικό της Δ/νσης Γεωργίας να ασχολείται με την πιστοποίηση και τον έλεγχο των παραγομένων βιολογικών προϊόντων και όχι με τους ελέγχους ΟΣΔΕ, με την «κλασική» δικαιολογία της έλλειψης προσωπικού. Να προωθηθεί η ενημέρωση των καταναλωτών ειδικά σε ότι αφορά τα βιολογικά προϊόντα και την σχέση τους με την προστασία του περιβάλλοντος ενώ απαραίτητη είναι η προώθηση μίας άλλης αντίληψης στους πολίτες που συνειδητά δεν ρυπαίνουν αλλά προστατεύουν το περιβάλλον, που εξοικονομούν ενέργεια, που δεν σπαταλούν το νερό επιλέγοντας λιγότερο υδροβόρες πρακτικές και συνήθειες σαν παραγωγοί αλλά και σαν καταναλωτές.
Η ενημέρωση των αγροτών σε θέματα βιολογικής γεωργίας, προκειμένου να πεισθούν για την βιωσιμότητά της πρέπει να είναι συνεχής στόχος και σκοπός του ειδικού γραφείου της Νομαρχιακής Αυτοδιοίκησης όπως και η συνεχής προβολή των παραγομένων προϊόντων, η συνεχής εκπαίδευση των νέων βιοκαλλιεργητών, η διοργάνωση σεμιναρίων, ημερίδων και ειδικών εκθέσεων.
Μπορεί και πρέπει να δοθεί ουσιαστική βοήθεια στην οργάνωση της εμπορίας των βιολογικών προϊόντων περιορίζοντας την γραφειοκρατία και δίνοντας κατά προτεραιότητα άδειες για την πώλησή τους στις λαϊκές αγορές. Σε συνεννόηση με τον Δήμο Σερρών να βρεθεί χώρος στο κέντρο της πόλης (μικρή πλατεία ή ένα κομμάτι πεζοδρόμου) για την δημιουργία βιολογικής αγοράς με καλαίσθητα μετακινούμενα κιόσκια. Σε συνεννόηση με τους παραγωγούς συμβατικούς και βιοκαλλιεργητές θα πρέπει να οργανωθεί χονδρικό εμπόριο οπωροκηπευτικών και να δοθεί χώρος οργανωμένος στα βιολογικά προϊόντα. (είναι αστείο να συνεχίζουμε να αγοράζουμε τα προϊόντα που παράγονται στον Νομό από την χοντρική της Θεσ/νίκης).
Τέλος πρέπει να εισαχθεί το αντικείμενο της βιολογικής καλλιέργειας στα επόμενα προγράμματα επαγγελματικής κατάρτισης που θα οργανωθούν στο Νομό μας.
Η βιολογική καλλιέργεια μπορεί να γίνει λοιπόν σημαντικό όπλο ανάπτυξης και για τον Νομό Σερρών σε μια εποχή που ο καταναλωτής όλο και πιο προβληματισμένος μπορεί να ζητά περισσότερο υγιεινή ζωή.
O πρόεδρος της Βρετανικής Υπηρεσίας Τροφίμων (FSA), Sir John Krebs, κατά τη διάρκεια ενός φεστιβάλ επιστημών στην Αγγλία τόνισε:
«Τα βιολογικά προϊόντα είναι μια πετυχημένη ιστορία. Αν πάμε πίσω μόλις δέκα χρόνια, σπάνια θα έβλεπε κανείς βιολογικά προϊόντα στα ράφια των σούπερ μάρκετ. Σήμερα όλες οι κεντρικές λιανεμπορικές αλυσίδες πωλούν βιολογικά φρούτα, λαχανικά και κρέας καθώς και επεξεργασμένα τρόφιμα.
Υπολογίζεται ότι οι πωλήσεις βιολογικών τροφίμων κατά την τελευταία δεκαετία δεκαπλασιάστηκαν. Οι λόγοι για τους οποίους οι καταναλωτές αγοράζουν βιολογικά προϊόντα σχετίζονται με την πεποίθηση τους ότι τα συγκεκριμένα τρόφιμα είναι πιο “φυσικά”, έχουν καλύτερη γεύση και είναι περισσότερο ασφαλή. Επίσης πιστεύουν ότι με αυτή την επιλογή συμβάλουν στην υπόθεση της προστασίας του περιβάλλοντος.
Κάτι τέτοιο αν μη τι άλλο είναι υπέροχο! Προσφέροντας την εναλλακτική επιλογή των βιολογικών τροφίμων έχουν εμπλουτισθεί οι διατροφικές συνήθειες των καταναλωτών.
Προς τους καταναλωτές
Οι καταναλωτές έχουν δίκιο να νοιάζονται για τη διατροφή και την υγεία τους.
Η διατροφή κατά πάσα πιθανότητα συμβάλλει κατά το ένα τρίτο για τη δράση δύο μεγάλων δολοφόνων, του καρκίνου και των καρδιοπαθειών.
Για το λόγο αυτό οι βρετανικές αρχές έχουν καταστήσει ως προτεραιότητα τη διατροφή και την υγεία. Σκοπός μας είναι να φέρουμε στο προσκήνιο εκείνες τις διατροφικές αλλαγές που θα συμβάλλουν στη βελτίωση της δημόσιας υγείας. Για αυτό άλλωστε προσπαθούμε να μειώσουμε το αλάτι στα επεξεργασμένα τρόφιμα, καθώς και να ενθαρρύνουμε τον κόσμο να τρώει πιο πολλά φρούτα και λαχανικά, μειώνοντας τη ζάχαρη και τα λίπη.
Γνωρίζουμε ότι οι αλλαγές στις διατροφικές μας συνήθειες επιφέρουν αληθινά οφέλη στην υγεία μας. Αυτό που υπερισχύει είναι η συνολική θρεπτική ισορροπία της διατροφής, από τις διαφορές στα θρεπτικά συστατικά μεμονωμένων τροφίμων.
Προς τους παραγωγούς
Η ασφάλεια και η ποιότητα των τροφίμων μας εξαρτάται από τη φροντίδα και τους επιτόπιους ελέγχους σε όλα τα στάδια της διατροφικής αλυσίδας. Μπορούν να υπάρχουν καλές και κακές πρακτικές εξίσου στη συμβατική και βιολογική παραγωγή. Ας πάρουμε για παράδειγμα τα κατάλοιπα φυτοφαρμάκων. Τα επίπεδα ασφαλείας για τα κατάλοιπα φυτοφαρμάκων καθορίζονται από ανεξάρτητους επιστήμονες που λαμβάνουν υπόψη τους τις αβεβαιότητες ώστε να συμπεριλαμβάνουν ένα μεγάλο περιθώριο ασφαλείας. Ωστόσο, πολύς κόσμος θα προτιμούσε το φαγητό του να μην περιέχει καθόλου κατάλοιπα, ακόμη και αν η ύπαρξη τους δεν εγκυμονεί κινδύνους για την υγεία. Έτσι η Βρετανική Υπηρεσία Τροφίμων (FSA) πιέζει για τη μείωση των καταλοίπων φυτοφαρμάκων στα τρόφιμα.
Τα βιολογικά τρόφιμα περιέχουν λιγότερα κατάλοιπα από τα αντίστοιχα στη συμβατική παραγωγή, έτσι αυτό είναι ένα κίνητρο αγοράς βιολογικών προϊόντων.
Από την άλλη, εφικτός είναι επίσης ο συμβατικός τρόπος παραγωγής φρούτων και λαχανικών με ελάχιστη χρήση φυτοφαρμάκων
Γενικότερα η άποψή μας είναι ότι η μείωση των καταλοίπων δεν θα έπρεπε να συσχετίζεται μόνο με τα βιολογικά τρόφιμα αλλά και με τα συμβατικά. Η «πράσινη» επανάσταση μας, έφερε πολύ και φθηνό φαγητό αλλά με κόστος για το περιβάλλον. Στο μέλλον θα πρέπει να αναπτύξουμε τρόπους παραγωγής τροφίμων που ταυτόχρονα θα σέβονται τη φύση και θα αποδίδουν στους καταναλωτές προϊόντα σε προσιτές τιμές»
Εάν αυτά τα λέει ο sir Κrebs εμείς λοιπόν πρέπει να πάμε λίγο πιο πέρα και να πούμε:.
Στον οικονομικό και εμπορικό πόλεμο μεταξύ των βιοτεχνολογικών εταιρειών που εμπορεύονται νεοφανή προϊόντα και των βιολογικών καλλιεργητών, ας διαφυλάξουμε τη δια βίου ευεξία και υγεία μας καταναλώνοντας ανεπιφύλακτα βιολογικά προϊόντα.
Το πράγμα λοιπόν θέλει μια διαφορετική αντιμετώπιση. Πρέπει να κάνουμε κάτι ριζικά διαφορετικό.
Κι αυτό είναι πρώτο, πρέπει να αλλάξουμε νοοτροπία, να αλλάξουμε την καταναλωτική μανία, μακριά από την ποσότητα και πιο κοντά στην ποιότητα, κι αυτά γίνονται μόνο με συνεχή εκπαίδευση. Να φύγουμε από το αναπτυξιακό πρότυπο που ακολουθούμε και να πάμε σε αυτό που νομίζω ότι οι περισσότεροι το έχουμε ενστερνιστεί και είναι αυτό που λέμε αειφόρος ανάπτυξη.
Οικονομική δηλαδή ανάπτυξη με σεβασμό προς το περιβάλλον.
Η ουσιαστική λύση θα είναι μια ολική αλλαγή στην συμπεριφορά μας, να πάψουμε να είμαστε καταναλωτές της ποσότητας και να είμαστε καταναλωτές της ποιότητας. Να βάλουμε προτεραιότητες στη ζωή μας που να αναγνωρίζουν ορισμένες αξίες. Δεν μπορεί ας πούμε οι οικονομικές προτεραιότητες να μπούνε πιο μπροστά από τις προτεραιότητες της υγείας. Βλέπετε τι έγινε με τις «τρελές αγελάδες»; Βάλαμε πιο μπροστά τις οικονομικές προτεραιότητες πχ. Τις προτεραιότητες της κρεαταγοράς και είχαμε μια καταστροφή και για την υγεία, και για χιλιάδες αγελάδες και για την κρεαταγορά τελικά. Λοιπόν αυτό πρέπει να μας γίνει μάθημα, πρέπει να υπάρχει μια προτεραιότητα των αξιών.
Εν ολίγοις να βάλουμε ΤΟΝ ΑΝΘΡΩΠΟ ΚΑΙ ΤΗΝ ΖΩΗ ΠΑΝΩ ΑΠΟ ΤΑ ΚΕΡΔΗ.
Σέρρες 5/11/2004.
Βιβλιογραφία:
Δικτυακός τόπος της ΔΗΩ. www.dionet.gr
(Οργανισμός Ελέγχου και Πιστοποίησης Βιολογικών Προϊόντων).
IFOAM (2002). Organic Agricolture & Biodiversity, Eds IFOAM.
The Economist 11.12.2003, Research Report of Economist Intelligence Unit on Nutrition in Collaboration with Soil Association.
Unites States Department of Agriculture (U.S.D.A.) Economic Research Service, Agricoltural Outlook, April 2000.
U.S.D.A. Foreign Agricultural Service FAS online, June 2000, “Organic Markets Oler U.S. Agricolture Current and Future Sales Opportunities”.
Εισήγηση στην ημερίδα για τα Βιολογικά Προϊόντα που οργάνωσε η Ένωση Νέων Αγροτών (ΕΝΑ) Σερρών με τον Σύλλογο Βιοκαλλιεργητών Ν. Σερρών. ΔΕΠΚΑ 5/11/2004