Η κολονοσκόπηση είναι η ενδοσκοπική εξέταση που ελέγχει την εσωτερική επιφάνεια (βλεννογόνο) του παχέος εντέρου. Γίνεται με τη βοήθεια ενός λεπτού, εύκαμπτου οργάνου, του κολονοσκοπίου, που μέσω της ειδικής κάμερας που διαθέτει έχει τη δυνατότητα αναμετάδοσης της εικόνας από το εσωτερικό του πεπτικού σωλήνα σε ειδική οθόνη. Είναι η καλύτερη εξέταση για την διάγνωση του καρκίνου του παχέος εντέρου και συστήνεται ως προληπτική εξέταση για όλους τους ανθρώπους από την ηλικία των 50 ετών και άνω, ανεξαρτήτως της παρουσίας ή όχι συμπτωμάτων. Ταυτόχρονα είναι η καλύτερη εξέταση για την διερεύνηση συμπτωμάτων που μπορεί να οφείλονται σε παθήσεις του παχέος εντέρου και του τελικού τμήματος του λεπτού εντέρου (τελικού ειλεού) γιατί δίνει τη δυνατότητα ακριβούς διάγνωσης αλλά και θεραπείας πολλών εξ’ αυτών. Κατά τη διάρκεια της κολονοσκόπησης μπορεί να γίνει λήψη βιοψίας για την τεκμηρίωση διαφόρων διαγνώσεων ή να γίνει αφαίρεση πολυπόδων, οι οποίοι δύνανται να εξελιχθούν μετέπειτα σε καρκίνο. Για τις ποικίλες τεχνικές πολυπεκτομής θα ενημερωθείτε ενδελεχώς από τον ιατρό σας, καθώς και για άλλες επεμβατικές πράξεις που μπορεί να κριθούν απαραίτητες.
Η κολονοσκόπηση ενδείκνυται σε περίπτωση συμπτωμάτων που παραπέμπουν σε παθήσεις του παχέος εντέρου ή του τελικού τμήματος του λεπτού εντέρου, οπότε και ο ιατρός θα σας προτείνει την διενέργεια της εξέτασης και θα σας εξηγήσει την αναγκαιότητα της.
Πριν την εξέταση:
Η εξέταση πραγματοποιείται με τη βοήθεια ενός λεπτού, εύκαμπτου ενδοσκοπίου (κολονοσκόπιο), το οποίο μέσω της ειδικής κάμερας που διαθέτει έχει τη δυνατότητα μετάδοσης της εικόνας, από το εσωτερικό του εντέρου σε ειδική οθόνη. Απαραίτητη προϋπόθεση για μια αξιόπιστη και ασφαλή εξέταση είναι ο επαρκής καθαρισμός του εντέρου. Γι’ αυτό το σκοπό, ο ιατρός θα σας δώσει έντυπες αναλυτικές οδηγίες, τι οποίες οφείλετε ν’ ακολουθήσετε πιστά, και θ’ απαντήσει σε όλες τις ερωτήσεις και τις απορίες σας. Προσοχή! Ο ανεπαρκής καθαρισμός του εντέρου μειώνει σημαντικά τη διαγνωστική αξία της εξέτασης, με κίνδυνο την παράλειψη σημαντικών ευρημάτων.
Στην αίθουσα ενδοσκόπησης:
Θα σας ζητηθεί να αφαιρέσετε τα ρούχα σας από τη μέση και κάτω, να ξαπλώσετε στο εξεταστικό κρεβάτι στο αριστερό σας πλάι και το νοσηλευτικό προσωπικό θα σας καλύψει με ένα σεντόνι. Ενημερώστε το προσωπικό εάν έχετε τεχνητή οδοντοστοιχία. Ενδέχεται να τοποθετηθεί ένας εύκαμπτος φλεβοκαθετήρας στο χέρι σας, που παραμένει σε όλη τη διάρκεια της εξέτασης, ώστε να μπορεί να σας χορηγηθεί, εάν χρειάζεται, μια ελαφριά καταστολή (μέθη). Το νοσηλευτικό προσωπικό θα τοποθετήσει σε ένα δάχτυλο του χεριού σας μια συσκευή σαν μανταλάκι, για να ελέγχονται οι σφυγμοί, οι αναπνοές σας και η ποσότητα του οξυγόνου στο αίμα (κορεσμός οξυγόνου) καθώς και ένα περιβραχιόνιο για την μέτρηση της αρτηριακής πίεσης του αίματος κατά τη διάρκεια της εξέτασης. Επίσης θα σας χορηγηθεί οξυγόνο και, εάν κριθεί απαραίτητο, θα συνδεθείτε σε ηλεκτροκαρδιογράφο.
Κατά τη διάρκεια της κολονοσκόπησης, το κολονοσκόπιο εισάγεται από τον πρωκτό και προωθείται σιγά-σιγά, ελέγχοντας όλο το παχύ έντερο. Εάν υπάρχει ανάγκη, μπορεί να ελεγχθούν και τα τελευταία εκατοστά του λεπτού εντέρου. Η εξέταση συνήθως είναι ανώδυνη, με σημαντικότερη ενδεχόμενη ενόχληση ένα «φούσκωμα» στην κοιλιά, που οφείλεται στον αέρα που βάζει ο ενδοσκόπος στο έντερο, προκειμένου να διαταθεί, και να εξεταστεί με λεπτομέρεια. Η διάρκεια της εξέτασης ποικίλει, αλλά στην πλειοψηφία των περιπτώσεων διαρκεί συνήθως 20-30 λεπτά. Η εξέταση μπορεί να συνοδευτεί, όπως προαναφέρθηκε, από την λήψη βιοψιών (για ιστολογική εξέταση), που βοηθούν σε πιο ακριβή διάγνωση.
Η κολονοσκόπηση είναι μια ιδιαίτερα ασφαλής εξέταση.
Κατά τη διάρκεια της κολονοσκόπησης αναζητούνται, εκτός των άλλων, όγκοι που προβάλλουν μέσα στον αυλό του εντέρου και οι οποίοι ονομάζονται πολύποδες. Οι πολύποδες συνήθως είναι καλοήθεις, που όμως έχουν τη δυνατότητα εξέλιξης σε κακοήθεις (καρκινικοί). Οι περισσότεροι από αυτούς αφαιρούνται με μια επέμβαση μέσω του κολονοσκοπίου που ονομάζεται πολυπεκτομή (ή πολυποδεκτομή). Όταν αφαιρεθεί ένας πολύποδας, στέλνεται για ιστολογική εξέταση. Η πολυπεκτομή συνήθως γίνεται με τη βοήθεια ενός ειδικού εργαλείου-μαχαιριδίου (βρόχου) που στραγγαλίζει τον πολύποδα και στο τέλος τον κόβει, καυτηριάζοντας ταυτόχρονα τα αγγεία που τον τροφοδοτούν, ώστε να αποφευχθεί η συχνότερη επιπλοκή της πολυπεκτομής, δηλαδή η αιμορραγία. Μια αιμορραγία μπορεί να συμβεί αμέσως μετά την πολυπεκτομή, αλλά ενδέχεται να εμφανιστεί και αρκετές μέρες αργότερα (έως και 14 ημέρες), με συχνότητα περίπου 1/150 περιπτώσεις. Για να μειωθεί η πιθανότητα της αιμορραγίας, θα πρέπει να ενημερώσετε το γιατρό σας πριν την κολονοσκόπηση εάν λαμβάνετε φάρμακα που επηρεάζουν την πήξη του αίματος. Η αιμορραγία μπορεί ν’ αντιμετωπιστεί, στην πλειοψηφία των περιπτώσεων κατά τη διάρκεια της κολονοσκόπησης, με την τοπική έγχυση ειδικών φαρμάκων ή/και με την τοποθέτηση ειδικών αιμοστατικών clips. Μια ακόμη σπάνια επιπλοκή είναι η διάτρηση, το να δημιουργηθεί δηλαδή μια μικρή τρύπα στο παχύ έντερο κατά τη διάρκεια της κολονοσκόπησης και της πολυπεκτομής. Η πιθανότητα να συμβεί αυτό σε κολονοσκόπηση χωρίς πολυποδεκτομή είναι περίπου 1/1000 περιπτώσεις. Εάν όμως γίνει πολυπεκτομή, ο κίνδυνος αυτός αυξάνει περίπου στο διπλάσιο. Σπανιότερες επιπλοκές αποτελούν ο πυρετός και ο πόνος στην κοιλιά. Εάν συμβεί κάποια από τις παραπάνω επιπλοκές, ενδέχεται να χρειαστεί εισαγωγή του ασθενούς στο nοσοκομείο για παρακολούθηση, ενώ σπανιότερα μπορεί να χρειαστεί και χειρουργική επέμβαση.
Σε περίπτωση χορήγησης ενδοφλέβιας καταστολής (μέθης) μπορεί να προκληθεί τοπικός ερεθισμός στην φλέβα, αλλεργία στα χορηγούμενα ενδοφλέβια φάρμακα και σπανιότατα σοβαρές καρδιοαναπνευστικές επιπλοκές, ιδίως σε πάσχοντες από προϋπάρχοντα προβλήματα υγείας.
Μετά την εξέταση:
Μετά το πέρας της εξέτασης, θα σηκωθείτε από το κρεβάτι μετά από την εντολή του ιατρού ή του νοσηλευτικού προσωπικού. Στο τέλος θα αφαιρεθεί ο φλεβοκαθετήρας. Θα έχετε στην διάθεσή σας τον απαραίτητο χρόνο να συνέλθετε και θα ενημερωθείτε από τον ιατρό για το αποτέλεσμα της εξέτασης, λαμβάνοντας και γραπτή έκθεση. Ο ιατρός θα σας ενημερώσει εάν πήρε βιοψίες, πότε και πως θα λάβετε τα αποτελέσματα αυτών καθώς και την ενδεδειγμένη θεραπεία που μπορεί να χρειαστείτε. Θα σας ενημερώσει εάν προέβη σε πολυπεκτομές ή άλλες αναγκαίες ενδοσκοπικές πράξεις. Επίσης θα σας ενημερώσει για το πότε μπορείτε να ξαναπάρετε τα φάρμακά σας και πότε μπορείτε να φάτε και να πιείτε. Εάν απαιτείται επαναληπτική εξέταση ή η αφαίρεση πολυπόδων ή άλλων ευρημάτων που αποκαλύφθηκαν στα πλαίσια της κολονοσκόπησης, ο ιατρός θα συνεννοηθεί μαζί σας για τον προγραμματισμό τους.
Εάν σας έχουν χορηγηθεί φάρμακα για ελαφριά καταστολή (μέθη) απαγορεύεται η οδήγηση, ο χειρισμός μηχανημάτων και η λήψη αποφάσεων για 24 ώρες. Φεύγοντας για το σπίτι είναι απαραίτητη η παρουσία κάποιου ενήλικα συνοδού για να σας βοηθήσει και να σας συνοδεύσει.
